2017-11-22
Zjazd szkoleniowy delegatów MKK NSZZ „Solidarność” przy Państwowej Inspekcji Pracy
W dniach 15-17 października 2017 r. w Szczawnicy Zdroju odbył się uroczysty zjazd szkoleniowy delegatów MKK NSZZ „Solidarność” przy Państwowej Inspekcji Pracy. Podczas zjazdu uczczono pamięć zmarłego 27 sierpnia 2017 r. Romana Giedrojcia, Głównego Inspektora Pracy – poprzez wspomnienie jego osoby oraz podjęcie próby przedstawienia jego dorobku zawodowego i związkowego. Wykłady wygłoszone na zjeździe dotyczyły wyzwań XXI wieku w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy, a także bezpieczeństwa pracy rolników indywidualnych i osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz ochrony prawnej zatrudniania osób niepełnosprawnych. Dobór tematów szkoleniowych nie był przypadkowy, gdyż dotyczył najważniejszych obszarów działalności Państwowej Inspekcji Pracy oraz ochrony najsłabszych uczestników procesów pracy. Zagadnienia te leżały w sferze szczególnych zainteresowań oraz osobistej troski naszego niedawno zmarłego szefa PIP. Problemy te nagłaśniał oraz szczególnie w ostatnim czasie próbował rozwiązywać.
Zjazd zorganizowała Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” przy Okręgowym Inspektoracie Pracy w Krakowie. Współorganizatorem zjazdu była Międzyzakładowa Komisja Koordynacyjna NSZZ „Solidarność” przy Państwowej Inspekcji Pracy. Uczestników zjazdu swoją obecnością zaszczycił nowo wybrany Główny Inspektor Pracy Wiesław Łyszczek.
16 października obrady na zjeździe rozpoczęto od uczczenia chwilą ciszy pamięci niedawno zmarłego Romana Giedrojcia. Obrady poprowadziła Urszula Śmiałowska, przewodnicząca MKK NSZZ „Solidarność” przy PIP. Do uczestników zjazdu list skierował Janusz Śniadek, przewodniczący Rady Ochrony Pracy. Napisał on m.in., że: „W ostatnim czasie, krótko przed wakacjami, spędziliśmy z Romanem wiele czasu na dyskusjach i poszukiwaniu skuteczniejszych rozwiązań do walki z patologiami na rynku pracy, od umów śmieciowych poczynając. Mówiliśmy o konieczności uzbrojenia inspekcji pracy w nowe narzędzia. Owocem tych rozmów jest przygotowany projekt zmian do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy i Kodeksu pracy. To swoisty testament pozostawiony nam przez Romana”. W liście J. Śniadek dodał: „Uważam, że nie można było wymyślić lepszej formuły wspomnienia i uczczenia pamięci Romana Giedrojcia od prezentacji jego poglądów i dorobku na drodze służby drugiemu człowiekowi. Tym bardziej, z ogromnym żalem zmuszony jestem przeprosić za swoją nieobecność”.
Do uczestników zjazdu list skierował również Stanisław Szwed, sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, który napisał m.in, że: „Szczególne podziękowania składam na ręce kierownictwa Głównego Inspektoratu Pracy oraz MKK NSZZ „Solidarność” przy Państwowej Inspekcji Pracy, za znamienitą inicjatywę mającą na celu uczczenie pamięci Romana Giedrojcia, poprzez wspomnienie jego osoby, a także podjęcie próby przedstawienia jego bogatego dorobku zawodowego oraz związkowego”. Dodał: „Za bardzo budującą uważam państwa deklarację dalszego działania w myśl dewizy życiowej, mojego przyjaciela i współpracownika świętej pamięci Romana Giedrojcia: życie w służbie drugiemu człowiekowi”. Następnie Wiesław Łyszczek przedstawił uczestnikom zjazdu bieżące problemy oraz wizję działania i zmian w Państwowej Inspekcji Pracy, jak również planowane zmiany w obszarze procedur rozpoczynania kontroli oraz zmiany prawa pracy. Zapowiedział przy tym kontynuację planu działania Romana Giedrojcia.
Urszula Śmiałowska zauważyła, że ostatni zjazd, na którym mieliśmy zaszczyt gościć Romana Giedrojcia Głównego odbył się 15-17 czerwca 2016 r. w Łodzi, w krótkim czasie po powołaniu go na to zaszczytne stanowisko. Wówczas powiedział nam, że jego celem jest przywrócenie godności inspekcji pracy i jej pracownikom. Mówił, że dołoży wszelkich starań, żeby pracownicy otrzymali po tak wielu latach podwyżki wynagrodzeń. Zapowiedział, że będzie wprowadzał zmiany, które ułatwią pracownikom pracę. Uważał, że jego obowiązkiem jest pomaganie inspektorom pracy. Pełniąc funkcję Głównego Inspektora Pracy cele te realizował. R. Giedrojć chciał wziąć udział w zjeździe w Szczawnicy Zdroju. Cieszył się na to spotkanie. Jednak los chciał inaczej… Roman Giedrojć był nie tylko Głównym Inspektorem Pracy, ale też naszym przyjacielem i kolegą, który przez wiele lat przewodniczył MKK NSZZ „Solidarność” przy PIP.
Następnie U. Śmiałowska poprosiła o zabranie głosu Bogdana Drzastwę oraz Józefa Bajdela, którzy w okresie, gdy R. Giedrojć był przewodniczącym MKK NSZZ „Solidarność” przy PIP pełnili ważne funkcje związkowe. Bogdan Drzastwa, były sekretarz MKK NSZZ „Solidarność” przy PIP, powiedział, że Roman Giedrojć z pełną konsekwencją, ciężką pracą dążył do wyznaczonych sobie celów, czym budził w niektórych kręgach niezadowolenie przejawiające się drwiną, brakiem szacunku do wszystkiego co robił, w tym również do jego osoby jako byłego posła, zastępcy Głównego Inspektora Pracy. Jego przeciwnicy odliczali dni do chwili kiedy, jak przypuszczano, zakończy swoją działalność zawodową, związkową i społeczną. To wszystko jednak spowodowało, że jeszcze z większym zapałem ciężko pracował i od 4 lutego 2016 r. został Głównym Inspektorem Pracy i udowodnił, że nie robił tego wszystkiego tylko dla siebie, pomimo występujących różnic udowodnił, że można być szefem wszystkich pracowników.
Józef Bajdel, były wiceprzewodniczący MKK NSZZ „Solidarność”, przedstawił historię naszego związku w Państwowej Inspekcji Pracy. Powiedział, że Roman Giedrojć rozwijał struktury tego związku w poszczególnych inspektoratach na terenie całego kraju. Za wielki sukces i zarazem zaszczyt poczytuje sobie szczególnie to, że razem z R. Giedrojciem rozpoczęli pielgrzymowanie na Jasną Górę na Pielgrzymki Ludzi Pracy, z czasem w uczestniczyło w nich ponad 120 pracowników PIP wraz z rodzinami. Ponadto J. Bajdel podkreślił cechy osobowości, jakie jego zdaniem charakteryzowały Romana Giedrojcia, który był nastawiony na pomoc innym ludziom, nawet jeśli nie do końca się z nimi zgadzał. Był człowiekiem bardzo ciepłym; za punkt honoru stawiał sobie realizację wszystkich składanych obietnic; lubił ludzi prawdomównych. Był wspaniałym kolegą, sprawiedliwym i wymagającym szefem; katolik – głęboko wierzący w Boga, nie lubił działań poza plecami.
Na zjeździe w ramach cyklu szkoleń Dariusz Smoliński przedstawił prezentację poświęconą wyzwaniom XXI wieku w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Na wstępie stwierdził, że wbrew przewidywaniom wielu ekspertów, nie wydaje się, aby XXI wiek był wiekiem końca pracy ludzkiej. Nie szybko dojdzie do sytuacji, gdy robot zastąpi pracę człowieka we wszystkich obszarach, całkowicie eliminując ludzi z rynku pracy. Podkreślił, że rewolucja przemysłowa 4.0 powoduje, że wiele dotychczasowych zawodów traci na znaczeniu, lecz równocześnie powstają nowe miejsca pracy w przemyśle i usługach. Przemiany powodują, że oprócz dotychczasowych zagrożeń w środowisku pracy, powstają nowe zagrożenia dla życia i zdrowia pracowników. Już teraz musimy zmagać się z nowymi, często jeszcze niezidentyfikowanymi zagrożeniami, związanymi z GMO, „zieloną gospodarką”, nanotechnologią, sztuczną inteligencją i możliwością modyfikacji ludzi w celu dostosowania ich do wymogów rynku pracy. Futurystyczne spojrzenie na pracownika – cyborga, nie jest tu odległą przyszłością. Już teraz w niektórych przedsiębiorstwach nakłania się pracowników do wszczepienia do swojego organizmu urządzeń (czipów) mających na celu umożliwienie identyfikacji pracownika, a także sterowania różnymi urządzeniami w zakładzie. Jest to przykład sytuacji, która może powodować nowe zagrożenia, dotychczas niezidentyfikowane i opisane. Odpowiedzią na wyzwania XXI wieku w obszarze bhp jest konieczność wprowadzenia zmian w sposobie działania Państwowej Inspekcji Pracy. W szczególności konieczna jest ścisła współpraca inspekcji pracy ze środowiskiem naukowym, uczelniami i instytucjami badawczymi. Inspekcja pracy powinna mieć możliwość korzystania z pomocy specjalistów ze świata nauki i instytutów badawczych. Przyszłość będzie wymagała większej profesjonalizacji i specjalizacji od inspektorów pracy. Jak się wydaje, wskazane byłoby, aby inspekcja pracy miała także swój instytut badawczy oraz laboratoria badawcze umożliwiające profesjonalne wspieranie działań inspektorów pracy w identyfikacji zagrożeń oraz w ocenie czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych, a także profesjonalną ocenę bezpieczeństwa maszyn w ramach nadzoru rynku. Już wiele lat temu Roman Giedrojć chciał, aby inspekcja pracy miała swoje laboratoria w całym kraju, a nie tylko w Gdyni. Wskazane byłoby, aby inspekcja pracy miała także mobilne laboratoria badawcze, żeby mogła szybko reagować na zgłaszane przez inspektorów pracy potrzeby. W referacie podkreślono także, że konieczne jest wyposażenie inspektorów pracy w nowe narzędzia techniczne, technologiczne i prawne umożliwiające im skuteczne podejmowanie wyzwań XXI wieku w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pierwszy dzień obrad zjazdu zakończyła prezentacja dokumentacji fotograficznej wspólnych chwil spędzonych z Romanem Giedrojciem na przestrzeni lat, przygotowana przez Roberta Kowieskiego. Wywołała wśród uczestników zjazdu wiele wzruszeń oraz refleksji nad upływem czasu. Pokazała również, jak R. Giedrojć integrował nasze inspekcyjne środowisko na rzecz dobra wspólnego. Dzięki jego aktywnej postawie skupiał wokół siebie dużą rzesze ludzi oddanych i chętnych do działalności związkowej na rzecz naszej społeczności.
Na początku drugiego dnia zjazdu (17 października) Grażyna Ślawska przedstawiła prezentację na temat bezpieczeństwa pracy rolników indywidualnych oraz osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wypadków przy pracy i chorób zawodowych tych osób. Przywołała również poglądy Romana Giedrojcia oraz propozycje zmian legislacyjnych w tym zakresie wraz ze wskazaniem ich źródeł. Przypomniała, że zdaniem Romana Giedrojcia „w Polsce nie znaleziono dotąd formuły prawnej, aby sprawdzone i potwierdzone reguły bezpieczeństwa pracy mogły mieć zastosowanie wobec rolników indywidualnych. Natomiast sytuacja zdrowotna ludności rolniczej, warunki i specyfika pracy w gospodarstwach indywidualnych niewątpliwie uzasadnia potrzebę opracowania i wdrożenia nowych rozwiązań organizacyjno-prawnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej związanej z pracą, a orzecznictwo w sprawie chorób zawodowych przystosowania dla potrzeb rolników indywidualnych”. Przypomniała też, że R. Giedrojć postulował, aby zatrudnienie w rolnictwie indywidualnym podlegało kontroli przez inspektorów pracy. Przywołała stanowisko R. Giedrojcia odnośnie do bezpieczeństwa pracy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych: „Rozwiązania ustawowe zawierają szereg luk i wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania przepisów wydanych na podstawie Kodeksu pracy w stosunku do osób zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy”. Uważał, że tak duża grupa ludzi pracujących poza stosunkiem pracy powinna mieć zagwarantowane prawo do bezpiecznych warunków pracy. Obszarem szczególnego zainteresowania R. Giedrojcia były kwestie dotyczące wypadków przy pracy osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych – przekonywał: „Wyniki przeprowadzonych kontroli wskazują na pilną potrzebę podjęcia działań legislacyjnych w celu objęcia obowiązkiem zgłaszania do inspekcji pracy wszystkich śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych wypadków związanych z pracą – przez wszystkie podmioty, na rzecz których świadczona jest praca, bez względu na jej podstawę prawną. (…) Uważam, że trzeba wprowadzić jedną kartę wypadków przy pracy, która w precyzyjny i jasny sposób wyeliminowałaby nieprawidłowości, aby uniknąć narażenia i wystąpienia podobnego zdarzenia w przyszłości”. Kończąc prezentację G. Ślawska podkreśliła, że proponowane w powyższym zakresie zmiany legislacyjne uzyskały poparcie Rady Ochrony Pracy, która na posiedzeniu w 4 lipca 2017 r. uznała za zasadne m.in: wprowadzenie obowiązku zgłaszania do PIP wszystkich śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych wypadków przy pracy niezależnie od postawy jej świadczenia, udoskonalenie i uproszczenie systemu postępowania powypadkowego w zakresie ustalania przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, a także objęcie większą ochroną osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych.
Cykl szkoleń na zjeździe zakończyła prezentacja Andrzeja Pogórskiego na temat metodyki kontroli przeprowadzanych przez inspektorów pracy w związku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. W ramach tego szkolenia zaprezentowano definicję osoby niepełnosprawnej wraz z rodzajem orzeczeń, a także politykę państwa w zakresie zatrudniania osób niepełnosprawnych. Przedstawiono zagadnienia z zakresu czasu pracy pracowników niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem pracy w niepełnym wymiarze. Następnie przedstawiono zagadnienia dotyczące wynagrodzenia za czas zwolnień od pracy osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także zasady rozliczania i udzielania urlopów wypoczynkowych, w tym prawo do pierwszego urlopu dodatkowego. Podano przykłady nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli, a także „nietypowych” zjawisk w ZPChr związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, ujawnianych wskutek skarg pracowniczych. Omówiono również metodykę kontroli inspektora pracy oraz wskazano na problemy spotykane w praktyce inspektorskiej, związane z wydawaniem decyzji i postanowień w zakresie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
oprac. Grażyna Ślawska, delegat do MKK NSZZ „Solidarność” przy PIP
|
