ATEST Ochrona Pracy

Wirtualne muzeum bhp

Sortowanie alfabetyczne.

Kalendarium

Rok 2016

„Skoro gwiazda na niebie zaświeci…”

 Dodano: 2017-12-24

 

          

      

2016-12-23  

„Skoro gwiazda na niebie zaświeci…”  

 

Dzisiaj w wielu domach szczyt przedświątecznych przygotowań, jutro – w wigilię świąt Bożego Narodzenia – zapewne będzie nie mniej gorączkowo, ale tylko do pewnej godziny. Tylko do pierwszej gwiazdki – jak chce stary zwyczaj.
O tym czekaniu na pierwszą gwiazdkę tak pisał pod koniec XIX w. Kazimierz Przerwa Tetmajer, zbierając zwyczaje z podkrakowskich wsi: „Skoro gwiazda na niebie zaświeci (…), gospodarz robi z żytniej słomy: kopy, krzyż i gwiazdę. Kopy są to wiązki słomy po kilkanaście ździebeł razem wiązanych. Krzyż taka sama wiązka słomy jak wyżej, lecz poprzeczką na krzyż związana. Gwiazda ze ździebeł pojedynczych. (…) Kopy i krzyż pozostają na miejscu do Nowego Roku, gwiazda do Trzech Króli. (…) Gwiazda wschodzi, robota się kończy, izba ozdobiona. Gospodyni stawia miskę na stół w owo gniazdo ze siana. Następuje wspólna modlitwa (…). Gospodyni rozdaje opłatki, każdemu jeden, poczem rożkami opłatków trzy razy (do trzeciego razu) przełamują się, ogólnym zresztą obyczajem.”
Łamanie się opłatkiem zostało do dzisiaj jako jeden z najważniejszych zwyczajów wigilijnych, inne opisane przez Tetmajera nie zachowały się nawet w pamięci. Niektórych nie należałoby chyba polecać – np. takiego: „Jeśli w domu jest robactwo, np. pluskwy, karakony, tedy zamiótłszy śmieci, pod próg wynoszą drugiemu sąsiadowi, oczywiście ukradkiem, aby owady na cały rok tam przewędrowały.”

*
Z naszych wizyt w zakładach pracy, z rozmów z kadrą zarządzającą wynika, że ludzie pracują bezpieczniej, sytuacja w wielu przedsiębiorstwach i branżach się poprawia, rośnie świadomość zagrożeń. To w jakiejś części zasługa środowiska behapowskiego, ciężkiej pracy wielu z Was, ciągłych starań i poszukiwań. Z taką świadomością możemy na kilka dni oderwać się od pracy i zająć czynnościami, przy których występują zagrożenia dobrze nam znane, a ryzyko jest jak najbardziej akceptowalne.
Święta niech dadzą nam wiele radości i wzruszeń, przebiegną bezpiecznie i w rodzinnej atmosferze, przyniosą nadzieję na wiele dobrych rzeczy, które jeszcze przed nami. Nowy rok niech będzie lepszy od mijającego i dostarczy wiele satysfakcji w życiu osobistym i zawodowym.

*
PS Jak Państwo pamiętają, Włodzimierz Przerwa Tetmajer, znany młodopolski malarz i pisarz, ożenił się z Anną z Mikołajczyków, córką chłopa z podkrakowskich Bronowic. Był pierwowzorem postaci Gospodarza w dramacie Wyspiańskiego „Wesele”. W „Weselu” – filmie fabularnym w reżyserii Andrzeja Wajdy z 1973 r. – Gospodarza zagrał Marek Walczewski.
Cytaty o podkrakowskich zwyczajach świątecznych zostały zaczerpnięte z ilustrowanej pracy Włodzimierza Przerwy Tetmajera „Gody i godnie święta, czyli okres Świąt Bożego Narodzenia w Krakowskiem”, wydanej w Krakowie nakładem Akademii Umiejętności w 1898 roku.
 

 
  - 1 -